Hohoho, de bekende kreet uit de Coca Cola reclame rond de kerst. Dat de kerstman goed past in de Coca Cola reclame qua uiterlijk en kleur, komt voor het frisdrankbedrijf goed uit. Of zijn zij degene geweest die de Kerstman hebben bedacht? Tijd om te kijken naar de oorsprong van de Kerstman.

De oorsprong van de Kerstman

Vermoedelijk is de huidige Santa Claus zoals we die nu kennen in Amerika, een mix tussen de Nederlandse Sinterklaas en Father Christmas uit Groot-Brittannië. Niet raar gezien de immigranten uit Europa die destijds naar Amerika vertrokken. De naam Santa Claus lijkt natuurlijk enorm op het Nederlandse Sinterklaas. Ook het geven van cadeaus is terug te leiden uit het immigrantentijdperk. Het Duitse gebruik om cadeaus te geven met kerst werd toegevoegd aan de mix van Sinterklaas en Father Christmas en je hebt een Santa Claus.

De eerste beschrijving van een figuur zoals Santa Claus is terug te leiden naar Washington Irving die in 1809 al de fictieve geschiedenis van New York beschreef. Hierin stonden de Nederlandse gebruiken rondom Sinterklaas. Een gedicht uit 1823 ‘A Visit from St. Nicholas’ geeft een nog beter beeld van de gebruiken rondom de kerstman zoals we die nu kennen. Hoewel het al in 1823 geschreven werd, komen vele gebruiken en voorwerpen terug die ook nu nog worden gebruikt. Denk aan de rendieren, de slee en de cadeaus door de schoorsteen.

Herkomst van de Kerstman

Thomas Nast

De oorsprong van de Kerstman zoals ‘ie nu in Amerika overal te zien is, ligt waarschijnlijk bij cartoonist Thomas Nast. Aan het einde van de negentiende eeuw was hij een van de beroemdste tekenaars van de Verenigde Staten. Dat maakte hem in een tijd waar fotografie nog zeldzaam was en veel mensen niet konden lezen, erg invloedrijk. Hij maakte vele illustraties, waaronder voor het blad Harper’s Weekly.

Thomas Nast begon in de jaren 1880 met het tekenen van de kerstman en heeft dit zo’n dertig jaar volgehouden. Zijn eerste tekening komt waarschijnlijk uit 1881, waar de kerstman met een dikke buik, een handvol speelgoed en een pijp is afgebeeld. In 1863 tekende hij een ietwat gezette man met een lange witte baard op een slee. Wel met dikke winterjas, maar nog in stars and stripes-patroon. Uiteindelijk koos Nast voor een donkerrode kleur voor Santa’s pak, de kleur die nu nog bijna overal gebruikt wordt.

Jolly Santa

De Kerstman had in de late jaren van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw nog uiteenlopende verschijningen: soms was hij een lange, slanke man, soms een beetje een enge elf, en soms een vrolijke dikkerd. Hij heeft bisschopsgewaden aangehad en dierenhuiden als een jager van de Noordpool. Hoewel Coca-Cola niet claimt Santa zoals we ‘m vandaag de dag kennen, te hebben bedacht, geven ze wel aan dat ze een grote rol hebben gespeeld in het populair maken van het beeld van de grote, vriendelijke jolly Santa. Zij stellen dat het beeld dat illustrator Haddon Sundblom in 1931 voor hun advertenties maakte, daar sterk aan bij heeft gedragen.

Ontstaan Kerstman in de Coca Cola reclame

Cola geeft zelf toe dat het hen goed uit kwam dat de kerstman al regelmatig met een rode jas werd afgebeeld, omdat dat mooi bij hun logo paste. Het is dus niet zo dat de kerstman van Cola een rode jas kréég. Ook het beeld was niet uniek: tekeningen van kerstmannen met grote, volle baarden, met rode pakken en rode mutsen met bontranden en grote zwarte riemen bestonden al jaren. Sundblom zelf gaf aan dat hij geïnspireerd was door een gedicht uit 1822 van Clement Clark Moore, dat ‘A Visit from St. Nicholas’ heet.

Omdat de vriendelijke, gezellige dikkerd nu breed verspreid werd én in goede aarde viel, bleef de tekening van Sundblom hangen en lijken veel kerstmannen vandaag nog op zijn voorstelling van een legende. Populair gemaakt door Coca-Cola, dat kun je wel zeggen. Maar bedacht: dié eer is nét te groot.