In 1987 schreef Andrew Phillip Cunanan in het jaarboek van zijn middelbare school bij zijn pasfoto ‘Après moi, le deluge’ – na mij, de zondvloed. Wat hij tien jaar later zou veroorzaken in de Verenigde Staten, kan echter beter worden omschreven als een enorme tornado. Hij schoot twee oude vrienden dood, twee onbekende mannen die hij op zijn vlucht tegenkwam, en ten slotte was hij verantwoordelijk voor de moord op Gianni Versace, de wereldberoemde modeontwerper. De jacht op hem was de grootste sinds de klopjacht op de moordenaar van Marten Luther King, eindigend op een woonboot in Miami, waar de FBI hem vond. Hij had zijn wapen in zijn mond gestoken en de trekker overgehaald. Wie was deze 27-jarige seriemoordenaar?

Moord op Gianni Versace: dodelijke gigolo

Wie hij ook was in zijn laatste levensfase, ooit lag de wereld aan zijn voeten: Andrew Phillip Cunanan (National City, Californië, 1969) was jong, knap, attent en in het bezit van een goed stel hersens. Hij was een extraverte homoseksueel met een onbezorgd, gelukkig leven – zo leek het althans voor de buitenwereld. Cunanan had geen strafblad. Ja, hij kwam in aanraking met geweld, maar dat was alleen achter gesloten deuren, waar in leer gestoken oudere heren gewillig zijn klappen opvingen.

Andrew Cunanan – de moordenaar van Versace

Zijn jeugd in voorsteden van San Diego was verre van gelukkig; veel geld was er niet en het huwelijk van zijn ouders was slecht, tot zijn vader terugkeerde naar zijn vaderland, de Filipijnen. De flamboyante Cunanan was geliefd bij meisjes, maar louter geïnteresseerd in het andere geslacht. Op een gegeven moment ruilde hij jonge jongens in voor veel oudere, rijke mannen. Advocaten, politici, architecten – mannen die goed betaalden voor wat nachtelijk vertier. Hij ging zijn lichaam verkopen in San Diego en San Francisco, en de felbegeerde Cunanan kon veel vragen voor zijn (vaak sadomasochistische) diensten. Zijn leven veranderde: luxe appartementen, mooie wagens, even lunchen in Parijs, even naar de andere kant van het land voor een musical op Broadway – voor zijn bedpartners was geen brug te ver. Hij kwam op feesten waar hij wereldsterren ontmoette, waaronder ook Gianni Versace. Cunanan speelde mee in pornofilms waarin hij zich liet ketenen en afrossen; in andere films heeft hij juist de controle over andere mannen. Sommige van die films schijnen nog steeds te circuleren in bepaalde kringen. Langzaam ging hij spelen met zijn identiteit. Hij vond het maar niets dat hij half Filippijns was, dus vertelde hij in zijn wereld dat hij een Latino was. Zijn schuilnamen werden Andrew Da Silva en David Morales. Hij begon trendy brillen te dragen en liet op andere momenten zijn bakkebaarden groeien. Dan weer liep hij rond in een duur pak, dan weer werd hij gesignaleerd in oude lompen. Hij droeg zelfs pruiken en vrouwenkleding; als je hem op de ene dag sprak, zou je hem de volgende dag haast niet herkennen.

Eerste twee slachtoffers van Canunan

Zijn leven was een feest, tot Cunanan wat ouder werd en net zo makkelijk weer werd ingeruild voor jongere exemplaren. Cunanan werd onverschillig, depressief en raakte steeds meer in de ban van geweld. Hij bleek een wandelende tijdbom. Zijn vrienden Jeffrey Trail en David Madson (een ex-vriend) hadden het in 1997 heel wat beter voor elkaar. Ze woonden en werkten beide in Minneapolis, Minnesota. Cunanan had ze aan elkaar voorgesteld en toen hij erachter kwam dat de twee een relatie kregen, werd hij jaloers en woedend. Ze zouden zijn eerste slachtoffers worden. Op 27 april werd Trail met een hamer doodgeslagen in het appartement van Madson. Die laatste reageerde opmerkelijk: hij hielp Cunanan met het opruimen van het lijk, en samen gingen ze er vandoor. Cunanan was nu in het bezit van het handwapen van de vermoorde Trail, een .40 kaliber pistool. Zo’n 100 kilometer ten noorden van Minneapolis vonden agenten twee dagen later het dode lichaam van David Madson. Hij had drie kogels in zijn lichaam. Cunanan was uiteraard nergens te bekennen.

Bloed vergieten in Chicago en New Jersey

In de rode jeep van Madson reed Andrew Cunanan vervolgens naar Chicago, waar hij op 3 mei de voor hem onbekende 72-jarige Lee Miglin om het leven bracht. De seriemoordenaar gebruikte zijn beste marteltechnieken – de laatste momenten van de prominente vastgoedontwikkelaar moeten verschrikkelijk zijn geweest. Niet geheel tevreden reed Cunanan na zijn daad enkele malen over het lichaam heen met de groene Toyota Lexus van het slachtoffer. Hij bracht de nacht door in het bed van Miglin en reed de volgende dag weg in de Lexus, met 2.000 dollar, een collectie gouden munten en dure maatpakken afkomstig van de plaats delict. De dagen die volgden zou Cunanan doorbrengen op Manhattan in New York. Op 9 mei was vervolgens William Reese het vierde slachtoffer. Motief? De verzorger van een kerkhof in Pennsville, New Jersey, had een rode pick-up voor zijn huis staan die Cunanan goed kon gebruiken. Met de wagen reed de voortvluchtige, op wie half Amerika inmiddels jacht maakte, in een paar dagen naar Miami, Florida. Hij arriveerde er op 12 mei, vastbesloten om wereldwijde aandacht op zich te vestigen: als een roofdier zou hij wachten op zijn kans om Gianni Versace naar een andere wereld te helpen.

De moord op Gianni Versace

Versace zou pas op 12 juli weer in zijn woonplaats zijn. Zonder de moeite te nemen zich te verstoppen begaf Cunanan zich wekenlang onder de bevolking. Hij hing rond op het strand en bezocht ‘s nachts de populaire homo kroegen en discotheken. Niemand deed hem wat. Dagelijks maakte hij zijn rondjes langs Ocean Drive, langs het immense huis van de modeontwerper; ooit moest hij hem toch tegen het lijf lopen. Dat gebeurde al drie dagen na die twaalfde juli. Na zijn dagelijkse kop koffie in het News Cafe wandelde Versace terug naar zijn woning. Hij stak de sleutel in het slot van zijn riante onderkomen (sinds die dag het drukstbezochte huis van Amerika op het Witte Huis en Graceland na) toen ineens Andrew Phillip Cunanan achter hem stond. Enkele seconden later lag hij op de grond met twee kogels van het kaliber .40 in zijn hoofd. Op foto’s die later die ochtend gemaakt werden liggen twee donkere slippers roerloos op het trapje bij het hek, te midden van grote plassen bloed. De dader was toen allang nergens meer te bekennen. Hij zou spoorloos zijn tot zijn zelfmoord.

Einde van een nationale klopjacht

Al snel zou blijken dat de politie en de FBI nalatig waren geweest: als diverse slordigheden waren voorkomen, had Versace waarschijnlijk nu nog geleefd. En ondertussen was de dader nog steeds op de vlucht. Tot 23 juli. De 71-jarige Portugees Fernando Carreira liep naar een exclusieve haven in Miami. Hij controleerde om de zoveel dagen de woonboot van zijn baas Torsten Reineck, die op vakantie in Las Vegas was. Op deze zaterdag miste er een slot op de deur van de ark. Carreira liep onderzoekend naar binnen. Beneden in de boot was niets vreemds te zien, maar boven kreeg hij ineens de schrik van zijn leven. Niet veel later klonk er een schot in de slaapkamer. Op de kade belde Carreira het alarmnummer: een telefoontje dat hem meer dan 50.000 dollar aan beloningen opleverde. Enkele uren later meldde het nieuws dat seriemoordenaar Andrew Cunanan dood gevonden was. Het pistool van Jeffrey Trail, zijn eerste slachtoffer, had hij in zijn handen.

Motieven

Na zijn dood verdween de belangstelling voor Cunanan even snel als hij was gekomen. Anderhalve maand na de moord op de modekoning verongelukte prinses Diana, een hele goede vriendin van Gianni Versace. Dit ongeluk overweldigde de media en verminderde het belang van het nieuws in Miami. Cunanan zal het vast spijtig hebben gevonden dat zijn naam niet lang de voorpagina’s heeft gedomineerd. Bijna twintig jaar later buigen experts zich nog wel over zijn motieven. Een trauma uit zijn jeugd? Een psychose? Een hang naar extremisme? Wilde hij in de geschiedenisboeken komen? Een obsessie? Was het jaloezie, zijn gebrek aan geld, of was hij psychisch gestoord, niet toerekeningsvatbaar? Cunanan was zelf niet meer in de gelegenheid om het antwoord te verstrekken; we blijven gissen. Rechercheur Vernon Geberth:

“Als je kijkt naar de moord op Versace, zie je eigenlijk dat hij de man vermoordde die hij zelf nooit had kunnen worden. Een beetje vergelijkbaar met de moord op John Lennon. Dit soort daders zit vol minachting. Ze voelen zich superieur. En dan krijg je dus dit soort zinloze moorden.”

Mocht je meer willen weten over de moord op Versace, op Netflix staat de serie de Versace American Crime Story.